Zespół cieśni stępu (ang. Tarsal Tunnel Syndrome, TTS) to schorzenie neurologiczne polegające na ucisku nerwu piszczelowego w kanale stępu, czyli wąskim tunelu anatomicznym znajdującym się po przyśrodkowej (wewnętrznej) stronie kostki.
Anatomia – czym jest kanał stępu?
Kanał stępu to przestrzeń utworzona przez kości stępu oraz troczek zginaczy (pasmo tkanki łącznej). Przebiegają tam m.in.: nerw piszczelowy, tętnica i żyła piszczelowa tylna, ścięgna mięśni zginaczy stopy i palców.

Przyczyny zespołu cieśni stępu:
Urazy – skręcenie stawu skokowego, złamania, bliznowacenie,
Zaburzenia strukturalne – np. płaskostopie,
Nowotwory, torbiele, gangliony,
Obrzęki – np. w przebiegu cukrzycy, reumatoidalnego zapalenia stawów lub ciąży,
Idiopatyczne – bez ustalonej przyczyny.
Objawy:
Ból, pieczenie, drętwienie lub mrowienie w obrębie:
kostki przyśrodkowej, podeszwy stopy, palców (często nasilające się wieczorem lub po wysiłku),
Osłabienie czucia lub uczucie "prądu" w stopie,
Nasilenie dolegliwości przy ucisku w okolicy kanału stępu (objaw Tinela),
W zaawansowanych przypadkach – zanik mięśni stopy i trwałe zaburzenia czucia.
Diagnostyka:
Wywiad i badanie fizykalne,
Test Tinela (opukiwanie nerwu powoduje ból/prąd w stopie),
Badania obrazowe (USG, rezonans magnetyczny),
EMG (elektromiografia) – ocena przewodnictwa nerwowego.
Leczenie:
Zachowawcze:
Odpoczynek, unikanie obciążania,
Ortezy, wkładki ortopedyczne,
Leki przeciwzapalne (NLPZ),
Fizjoterapia – ćwiczenia rozciągające i wzmacniające,
Iniekcje sterydowe.
Operacyjne:
Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi efektu, wykonuje się chirurgiczne odbarczenie kanału stępu, czyli przecięcie troczka zginaczy i uwolnienie nerwu.
Rokowanie:
Zależne od przyczyny i czasu trwania objawów. Im wcześniej postawiona diagnoza i wdrożone leczenie, tym większe szanse na pełne ustąpienie dolegliwości.

Przy zespole cieśni stępu dobór odpowiedniego obuwia ma kluczowe znaczenie w łagodzeniu objawów i zapobieganiu pogorszeniu stanu. Oto zalecenia dotyczące butów, które mogą pomóc osobom z tym schorzeniem:

✅ Cechy zalecanych butów przy zespole cieśni stępu:
Dobra amortyzacja: Buty powinny skutecznie tłumić wstrząsy, by zmniejszać nacisk na nerw piszczelowy. Podeszwa powinna być miękka, ale stabilna (np. pianka EVA, żelowe wkładki).
Wsparcie łuku podłużnego stopy (łuk przyśrodkowy):Szczególnie ważne przy płaskostopiu, które jest częstym czynnikiem ryzyka TTS. Wkładki ortopedyczne (indywidualne lub prefabrykowane) wspierające sklepienie stopy mogą znacząco pomóc.
Stabilizacja pięty i kostki: Usztywniony zapiętek pomaga utrzymać stopę w prawidłowej osi i zapobiega jej nadmiernemu przetaczaniu (pronacji). Buty z wysokim zapiętkiem (np. typu trekkingowego) mogą dodatkowo stabilizować staw skokowy.
Szeroki i wygodny przód buta: Zapobiega uciskowi na nerwy i ścięgna. Zbyt wąskie noski mogą pogarszać objawy drętwienia i bólu.
Miękka, elastyczna cholewka: Szczególnie w okolicy kostki przyśrodkowej (gdzie przebiega kanał stępu), aby nie nasilać ucisku.
❌ Czego unikać:
Butów na obcasie (zwiększają ucisk w kanale stępu),
Twardych, płaskich butów bez amortyzacji (np. baleriny, trampki),
Klapek i sandałów bez wsparcia łuku,
Butów z wąskim noskiem lub sztywną cholewką uciskającą kostkę.
♦Dodatkowo:
Rozważ zakup indywidualnych wkładek ortopedycznych – mogą istotnie odciążyć nerw piszczelowy.
W przypadku ostrych objawów warto czasowo unikać chodzenia boso, nawet po domu – noś kapcie ortopedyczne lub miękkie buty domowe z dobrą amortyzacją.